Μεταφυσικά ερωτήματα


Χ άιντεγκερ:
Γιατί να υπάρχουν τα Όντα και όχι το Τίποτα;

Ιδού το ερώτημα!
Και βεβαίως δεν πρόκειται για αυθαίρετο ερώτημα.
Γιατί να υπάρχουν τα όντα και όχι το τίποτα.
Το πρώτον εννοείται όχι μέσα στην χρονική διαδοχή των ερωτημάτων.
Τα άτομα, καθώς και οι λαοί, ολοένα ρωτούν, στην ιστορική τους εξέλιξη,

πορεία ανά το μέσον του χρόνου.Ερευνούν και εξετάζουν και ελέγχουν πολλά πράγματα, προτού αντιμετωπίσουν το ερώτημα:
Γιατί να υπάρχουν τα όντα και όχι το τίποτα.
Πολλοί είναι αυτοί που δεν σκοντάφτουν ποτέ επάνω σε τούτο το ερώτημα,
όταν μ’αυτό εννοούμε όχι απλώς το άκουσμα και το διάβασμα αυτής της ερωτηματικής φράσης, αλλά το να θέσης το ερώτημα, δηλ. να το φέρεις στον ορίζοντα σου,
να το εγείρεις, να νιώσεις την αναγκαιότητα αυτού του ερωτήματος.
Κι όμως ! Η κρυμμένη δύναμη αυτού του ερωτήματος τον καθένα μας
τον αγγίζει μια φορά, ίσως και περισσότερες, χωρίς καλά-καλά
να καταλάβει τι του συμβαίνει.
Σε στιγμές μεγάλης απελπισίας, επί παραδείγματι, όταν τα πράγματα χάσουν
όλο το βάρος τους και όταν κάθε νόημα έχει σκοτεινιάσει, τότε προβάλλεται όλα το ερώτημα.
Ίσως να ηχήσει μόνο μια φορά στην ζωή μας, σαν απόμακρο σήμαντρο, και ύστερα να χαθεί.
Και στις ευφρόσυνες στιγμές της ζωής μας.
Ιδού το ερώτημα, διότι τότε τα πράγματα μετασχηματίζονται και σαν πρώτη φορά να στέκονται γύρω μας, έτσι ώστε περισσότερο τα συλλαμβάνουμε ως΄να να μη υπάρχουν,
παρά σαν να υπάρχουν, και με τον τρόπο που υπάρχουν.
Και σε στιγμές ανίας, ιδού το ερώτημα, όπου είμαστε το ίδιο μακριά και από την απελπισία και από την ευφροσύνη και όπου η καταθλιπτική κοινοτυπία των όντων απλώνει την ερημιά, όπου μας είναι αδιάφορο αν τα όντα υπάρχουν ή δεν υπάρχουν και μεταξύ τους ξαναηχεί το ερώτημα, με μια ιδιότυπη μορφή.
Γιατί να υπάρχουν τα όντα και όχι το τίποτα;
Το ερώτημα φτάνει στα έσχατα. Δεν σταματάει σε κανένα, οπουδήποτε είδους, Ον.
Το ερώτημα καλύπτει όλα τα όντα, όχι μόνο τα παρόντα στην ευρύτερη αλλά όσα υπήρξαν στο παρελθόν και όσα θα υπάρξουν στο μέλλον.
Η έκσταση αυτού του ερωτήματος έχει το όριο της στο καθαρό τίποτα,
στο μη υπάρχον ,στο μηδέν.
Οτιδήποτε δεν είναι μηδέν εμπίπτει στο ερώτημα, στο τέλος και αυτό το ίδιο το Μηδέν.
Η ένταση του ερωτήματος μας είναι τόσο μεγάλη , που δεν μπορούμε να πάμε εκείθεν της.
Όμως το ερώτημα τούτο είναι το ευρύτερο, έτσι και το βαθύτερο:
Γιατί να υπάρχουν τα όντα…;
Γιατί ποιος είναι ο λόγος;
Από ποιόν προκύπτουν τα όντα;
Ποιος είναι ο λόγος που τα θεμελιώνει;
Προς ποιόν λόγο κατευθύνονται;
Το ερώτημα ζητάει τον λόγο που θεμελιώνει τα όντα, όσο τούτα είναι όντα.
Πλην όμως, επειδή τα όντα ετέθησαν υπό ερώτηση, μένει ανοικτό το ζήτημα
ως προς το αν ο λόγος τους είναι θεμελιωτικός, αν πραγματοποιεί θεμελίωση,
αν είναι αρχέγονος λόγος.
Ή αν ο λόγος αδυνατεί να θεμελιωθεί, αν είναι μια απύθμενη Άβυσσος…

Είναι το φιλοσοφείν, το ασυνήθιστο ερωτάν… περί των ασυνήθιστων;

3 thoughts on “Μεταφυσικά ερωτήματα

  1. Συγχαρητήρια για την όμορφη προσπάθεια του ιστολογίου σας.

    Η λεγόμενη «primordial existential question» στην οποία αναφέρεται η ανάρτηση θεωρώ πως έχει απαντηθεί εν μέρει από τις θετικές επιστήμες (π.χ κβαντική κοσμολογία). Πράγματι όμως, το ουσιαστικό ενδιαφέρον κρύβεται στην οντολογική-φιλοσοφική εκδοχή της ερώτησης που θέσανε τόσο εύστοχα οι Έλληνες στοχαστές, η οποία άλλωστε είναι και αυτή που διαπραγματεύεται τόσο ενδελεχώς ο Heidegger αργότερα. Η φράση «η καταθλιπτική κοινοτυπία των όντων» μου θύμησε έντονα το «αμέγαρτον ανάγκην» του Ησιόδου. Ίσως, με όρους πολλαπλότητας (π.χ Πολυσύμπαν), το πραγματικό ερώτημα σήμερα να μετουσιώνεται στο εξής: Γιατί αυτό το κάτι και όχι κάποιο άλλο;

    Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.

  2. Ναι… έχει απαντηθεί εν μέρει από τις θετικές επιστήμες
    και πράγματι το ενδιαφέρον βρίσκεται στην φιλοσοφία
    που στοχάζεται και ερωτά και δεν φοβάται το ασυνήθιστο
    στην πολυσημαντικότητα του.
    Είναι το ερώτημα όμως που σε βασανίζει τα βράδια με φεγγάρι ή χωρίς και παραμένει αιωρούμενη πυργολαμπίς.
    Σε ευχαριστώ για την επίσκεψη σου Κορυθαίολε και το σχόλιο σου.
    Ήταν όχι απλώς όμορφο αλλά και πολύ στοχαστικά ευδόκιμο
    δραπετεύον από την κοινοτυπία της καθιερωμένης φευγαλέας διαδικτυακής στιγμής.

Σχολιάστε