Το ταξίδι του πνεύματος

Το ζήτημα αν η ανθρώπινη νόηση μπορεί να καταχτήσει την αντικειμενική αλήθεια δεν είναι ζήτημα θεωρίας, μα πραχτικό ζήτημα.

Στην πράξη πρέπει ο άνθρωπος ν’ αποδείξει την αλήθεια δηλαδή την πραγματικότητα και τη δύναμη, το εντεύθεν της νόησης τον.

Η διαμάχη για την πραγματικότητα ή τη μη πραγματικότητα της απομονωμένης από την πράξη νόησης είναι καθαρά σχολαστικό ζήτημα».
(Κάρλ Μαρξ: 2η θέση για τον Φόυερμπαχ)

Η φαινομενολογία του Πνεύματος είναι το βιβλίο του.

Για τη διαλεκτική και τη δύναμη του αρνητικού μίλησε.

Η φιλοσοφία του δικαίου και της ιστορίας είναι το έργο του.

Ποιος άλλος θα μπορούσε να είναι εκτός από,

τον Georg Wilhelm Friedrich Hegel.

Γεννήθηκε το 1770 στη Στουτγάρδη και πέθανε το 1831 στο Βερολίνο.

Συνέχισε την παράδοση του Καντ και επηρέασε βαθιά τον Μαρξ.

Στην ζωή του ήταν πολύ ψυχικά μόνος σε βαθμό που έπαθε μελαγχολία και για να την ξεπεράσει αφοσιώθηκε στην εργασία του.

Μελετούσε κυρίως θεολογία, την κριτική του καθαρού λόγου και ασχολήθηκε με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία.

Πέρασε αρκετός καιρός μέχρι να αναγνωριστεί γιατί ήταν κακός ρήτορας και δεν τον βοηθούσε η φυσική του εμφάνιση, όντας υποτονικός και πρόωρα γερασμένος.

Ο Hegel άντλησε έμπνευση από το Άγιο Πνεύμα στην κυριολεξία, τον εντυπωσίασε αυτό ακριβώς, ‘η κάθοδος του Πνεύματος’ που στο εξής διαπνέει ολόκληρο το έργο του.

Εξέφρασε την έννοια του πνεύματος με τη λέξη Geist λέγοντάς

ότι το Πνεύμα αφού έχει δεσμευτεί από την ύλη,

προσπαθεί να γυρίσει στον εαυτό του.

Αυτές οι περιπέτειες του πνεύματος είναι η ιστορία της ανθρωπότητας

και μέσα από αυτές εξελίσσεται.

Το εγελιανο σύστημα χωρίζεται σε τρία μέρη: τη λογική, τη φύση και το πνεύμα, η σχέση μεταξύ τους είναι διαλεκτική και η μέθοδός ανάπτυξής του καθενός επίσης.

Πρωταρχικά, συναντάμε την έννοια της διαλεκτικής στον Ηράκλειτο και στον Hegel παίζει κυρίαρχο ρόλο .

Πίστευε ότι η σκέψη προχωρεί πάντοτε με αυτό το σχήμα:

αρχίζει με την διατύπωση μίας σκέψης η οποία αίρεται αμέσως από την αντίθετή της, στο τέλος προκύπτει μια ευρύτερη σκέψη μέσω της σύνθεσης.

Συμπερασματικά, αυτό που κατευθύνει τη σκέψη είναι πάντα

η δύναμη του αρνητικού.

‘Η γνώση, που έχει απόλυτο δικαίωμα πάνω στην αλήθεια, πραγματοποιείται με μια σειρά από σχετικές πλάνες.

Ούτε η μια ούτε η άλλη μπορούν να πραγματοποιηθούν ολοκληρωτικά μ’ άλλο τρόπο, παρά μόνο με την ατέλειωτη διάρκεια της ζωής της ανθρωπότητας».

Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα ζούμε σήμερα και η “φιλοσοφία της ιστορίας” ξαναζεί, σε χίλιες κομματιαστές προσπάθειες. Ο καθένας έχει το δικαίωμα τώρα να παρουσιάζει τις συνθέσεις του, τα ονειροφαντάσματά του και να διεκδικεί γι’ αυτά το κύρος της “αλήθειας”.

Αρκεί ν’ αρνιέται το κύρος του νόμου της φυσικής αιτιότητας και στον ίδιο το φυσικό κόσμο, αρκεί να κηρύχνει τη χρεοκοπία του “υλισμού” κάθε μορφής, αρκεί να στηρίζει τον απριορισμό, αρκεί ν’ ανοίγει την πόρτα ή το παραπόρτι στο μυστήριο και στο θάμα, στο απρόβλεφτο, στο υπερφυσικό, στο πνεύμα, που επιφαίνεται “ελεύθερα” και “αναίτια”, στη θεία βούληση. Η προσέγγιση, λοιπόν, η γνώση της αντικειμενικής πραγματικότητας, πρέπει να ξεκινά απ’ αυτή ακριβώς, από τη γνώση των αλληλοσχέσεων των πραγμάτων, από τη διαλεχτική γνώση της αιτίας και του αποτελέσματος, από τη γνώση τελικά της νομοτέλειας,

της κίνησης των αντιθέτων.

Ο Χέγγελ, συνεχιστής του Κάντ και δημιουργός του εργαλείου της σύγχρονης διαλεχτικής στο χώρο της ιδεαλιστικής φιλοσοφίας, αποδέχεται, την ύπαρξη του αντικειμενικού κόσμου, και μάλιστα με τρόπο συνολικό «διαλεχτικό»,

αλλά αποδίδει την ύπαρξη αυτή, στην «απόλυτη ιδέα» ή το «απόλυτο πνεύμα».
Ως απόλυτος ιδεαλιστής ο Hegel, έδινε όλη την προσοχή στο πνεύμα και παρέβλεψε την σημασία της ύλης.

Η. Οι περιπέτειες του Πνεύματος